Αρκετές μεγάλες μελέτες έχουν δείξει ότι η ενδοφθάλμια πίεση είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για βλάβη του οπτικού νεύρου. Στο μπροστινό μέρος του ματιού υπάρχει ένας χώρος που ονομάζεται ο πρόσθιος θάλαμος. Ένα καθαρό υγρό, το υδατοειδές υγρό, παράγεται και ρέει συνεχώς μέσα και έξω από το θάλαμο και τρέφει τους γύρω ιστούς. Το υγρό αυτό εγκαταλείπει τον πρόσθιο θάλαμο από τη γωνία που σχηματίζεται ανάμεσα στον κερατοειδή και την ίριδα. Όταν το υγρό φθάσει την γωνία, ρέει διαμέσου ενός συστήματος αποχετεύσεως που έχει τη μορφή σπογγώδους πλέγματος, και αφήνει το μάτι.

Στο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας, έστω και αν η γωνία αυτή είναι "ανοιχτή", το υδατοειδές υγρό διέρχεται πολύ αργά μέσω του συστήματος παροχέτευσης. Δεδομένου ότι το υγρό συσσωρεύεται, η πίεση στο εσωτερικό του οφθαλμού αυξάνεται σε ένα επίπεδο που μπορεί να προκαλέσει βλάβη στο οπτικό νεύρο. Όταν το οπτικό νεύρο έχει καταστραφεί από την αυξημένη πίεση, παρουσιάζεται απώλεια όρασης, μη αναστρέψιμη. Γι'αυτό το λόγο, ο έλεγχος της πίεσης στο εσωτερικό του ματιού είναι πολύ σημαντικός.

Ένας άλλος παράγοντας κινδύνου για βλάβη του οπτικού νεύρου σχετίζεται με την αρτηριακή πίεση. Έτσι, είναι επίσης σημαντικό να να βεβαιωθείτε ότι η αρτηριακή σας πίεση είναι σε κατάλληλο επίπεδο για το σώμα σας.

Με πράσινο χρώμα φαίνεται η ροή του υγρού μέσα στον οφθαλμό.

Όχι απαραίτητα. Δεν είναι βέβαιο ότι κάθε άτομο με αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση θα αναπτύξει γλαύκωμα. Μερικοί άνθρωποι μπορούν να ανεχθούν υψηλότερα επίπεδα της πίεσης του ματιού σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Απο την άλλη, υπάρχουν και κάποιοι στους οποίους μπορεί να δημιουργηθεί βλάβη με φυσιολογικές πιέσεις (Γλαύκωμα Χαμηλής πίεσης).

Δηλαδή το αν θα αναπτύξετε γλαύκωμα εξαρτάται από το επίπεδο της πίεσης που μπορεί να ανεχθεί το οπτικό σας νεύρο χωρίς να υποστεί βλάβη. Αυτό το επίπεδο είναι διαφορετικό για κάθε άτομο. Γι 'αυτό και μια συνολική εξέταση των ματιών και των οπτικών νευρων είναι πολύ σημαντική. Μπορεί να βοηθήσει τον οφθαλμίατρό σας να καθορίσει το επίπεδο της πίεσης του ματιού που είναι φυσιολογικό για σας.

Ναι. Το γλαύκωμα μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση. Αυτή η μορφή του γλαυκώματος ονομάζεται χαμηλής τάσης ή γλαύκωμα φυσιολογικής πίεσης. Είναι ένας τύπος γλαυκώματος ανοικτής γωνίας.

Ο καθένας μπορεί να αναπτύξει γλαύκωμα. Μερικοί άνθρωποι βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο από τους άλλους:

• Αφροαμερικανοί άνω των 40 ετών
• Ατομα άνω των 60 ετών
• Ατομα με οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος
• Μύωπες

Μια οφθαλμολογική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει περισσότερους παράγοντες κινδύνου, όπως η υψηλή πίεση του οφθαλμού, το πάχος του κερατοειδούς και η μορφολογία των οπτικών νεύρων. Στα άτομα με ορισμένους συνδυασμούς των εν λόγω παραγόντων υψηλού κινδύνου, τα φάρμακα με τη μορφή οφθαλμικών σταγόνων μειώνουν τον κίνδυνο της ανάπτυξης γλαυκώματος κατά το ήμισυ περίπου.

Η διάγνωση του γλαυκώματος γίνεται με μια ολοκληρωμένη οφθαλμολογική εξέταση, που περιλαμβάνει τα εξής:

• Μέτρηση Οπτικής οξύτητας: Καταγράφεται το πόσο καλά βλέπετε σε διάφορες αποστάσεις.
• Εξέταση Οπτικών Πεδίων: Αυτή η εξέταση μετρά την περιφερική όραση. Επιτρέπει στον οφθαλμίατρό σας να διαπιστώσει αν έχετε αρχίσει να χάνετε περιφερική όραση, που αποτελεί ένα σημαντικό σημείο του γλαυκώματος.
• Εξέταση οφθαλμών με διαστολή της κόρης (μυδρίαση): με τη χρήση ειδικών σταγόνων γίνεται διαστολή της κόρης και με ειδικούς φακούς ο οφθαλμίατρος εξετάζει τον αμφιβληστροειδή σας και το οπτικό νεύρο για να διαπιστώσει αν υπάρχουν ύποπτες αλλοιώσεις και άλλες διαταραχές.
• Τονομέτρηση: είναι η μέτρηση της πίεσης στο εσωτερικό του ματιού, χρησιμοποιώντας ένα όργανο που λέγεται τονόμετρο. Χρησιμοποιούνται αναισθητικές σταγόνες που μουδιάζουν το μάτι και τα βλεφαρα για λιγα λεπτά.. Ένα τονόμετρο μετρά την πίεση στο εσωτερικό του οφθαλμού για την ανίχνευση του γλαυκώματος.

• Παχυμετρία κερατοειδούς: είναι η μέτρηση του πάχους του κερατοειδούς χιτώνα σας. Γίνεται και αυτή με τη χρήση αναισθητικών σταγόνων και η μέτρηση γίνεται με τη χρήση υπερήχων.
• OCT/OCT-αγγειογραφία: γίνεται χαρτογράφηση του πάχους και  της μορφολογίας των νευρικών για να διαπιστωθεί αν υπάρχει απώλεια νευρικών ινών και να μπορεί να συγκριθεί με μελλοντικές εξετάσεις.

Όχι δεν υπάρχει καμία θεραπεία για το γλαύκωμα. Η απώλεια όρασης είναι μη αναστρέψιμη. Για αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία η έγκαιρη διάγνωση και πρόληψη της νόσου.

Αυτές περιλαμβάνουν φάρμακα, εφαρμογές διαφόρων τύπων laser (trabeculoplasty), συμβατική χειρουργική επέμβαση, χειρουργική ένθεση αντλίας για την παροχέτευση του υγρου ή ένα συνδυασμό οποιωνδήποτε από αυτά. Όλες οι παραπάνω θεραπείες στοχεύουν στο να φρενάρουν την εξέλιξη της νόσου και να σώσουν την όραση που έχει μείνει αλλά δεν μπορούν να αποκαταστήσουν την όραση που έχει ήδη χαθεί από το γλαύκωμα.

Φάρμακα: Φάρμακα, με τη μορφή χαπιών ή κολλύρια, είναι η πιο συχνή πρώτη θεραπεία για το γλαύκωμα. Η συστηματική λήψη αυτών των σταγόνων ρίχνουν την πίεση του ματιού, είτε μειώνοντας την παραγωγή του υγρού είτε διευκολύνοντας την παροχέτευσή του.

Πριν ξεκινήσετε τη θεραπεία του γλαυκώματος, ενημερώστε τον οφθαλμιατρό σας σχετικά με άλλα φάρμακα και συμπληρώματα που παίρνετε. Μερικές φορές οι σταγόνες μπορεί να επηρεάσουν τον τρόπο που λειτουργούν άλλα φάρμακα.

Επιπρόσθετα, ορισμένα φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν πονοκεφάλους ή άλλες παρενέργειες. Για παράδειγμα, οι σταγόνες μπορούν να προκαλέσουν τσούξιμο, κάψιμο και ερυθρότητα στα μάτια.

Πολλά φάρμακα είναι διαθέσιμα για τη θεραπεία του γλαυκώματος. Αν έχετε προβλήματα με ένα φάρμακο, ενημερώστε τον οφθαλμίατρό σας. Μπορεί να υπάρχει η δυνατότητα εναλλακτικής θεραπείας. Επειδή το γλαύκωμα συχνά δεν έχει συμπτώματα, οι ασθενείς μπαίνουν συχνά στον πειρασμό να σταματήσουν τα φάρμακά τους. Τότε όμως δεν υπάρχει συνεχής έλεγχος της πίεσης και αυτό είναι επικίνδυνο.

Laser trabeculoplasty: η επέμβαση με laser βοηθάει στην ευκολότερη απομάκρυνση του υγρού. Ο γιατρός σας μπορεί να προτείνει αυτό τη λύση ανά πάσα στιγμή. Σε πολλές περιπτώσεις, θα πρέπει να συνεχίσετε να παίρνετε τα φάρμακα μετά από αυτή τη διαδικασία. Η επέμβαση αυτή γίνεται στο γραφείο του γιατρού σας ή στην κλινική. Πριν από την επέμβαση, μπαίνουν αναισθητικές σταγόνες . Κάθεστε στο μηχάνημα λέιζερ και ο γιατρός σας έχει έναν ειδικό φακό στο μάτι σας. Μπορείτε να δείτε λάμψεις με πράσινο ή κόκκινο φως. Το λέιζερ κάνει πολλά ισοκατανεμημένα εγκαύματα που μεγαλώνουν το σύστημα παροχέτευσης του υγρού.

Όπως κάθε χειρουργική επέμβαση, η χειρουργική με λέιζερ μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες, όπως η φλεγμονή. Ο γιατρός σας μπορεί να σας δώσει μερικές σταγόνες για τη μετεγχειρητική φλεγμονή, για λίγες ημέρες. Θα χρειαστεί να κάνετε αρκετές επισκέψεις παρακολούθησης για την πίεση του ματιού.

Συμβατική χειρουργική: Κατά την κλασική χειρουργική επέμβαση δημιουργείται ένα νέο άνοιγμα – δίοδο για την παροχέτευση του υγρού από τον οφθαλμό.

Ο γιατρός σας μπορεί να προτείνει αυτή τη θεραπεία, ανά πάσα στιγμή. Συμβατική χειρουργική επέμβαση συχνά γίνεται όταν τα φάρμακα και η χειρουργική επέμβαση με λέιζερ έχουν αποτύχει στον έλεγχο της πίεσης.

Συμβατική χειρουργική επέμβαση, που ονομάζεται τραμπεκουλεκτομή, εκτελείται στο χειρουργείο. Πριν από τη χειρουργική επέμβαση, θα σας χορηγηθεί ενα φάρμακο για να σας βοηθήσει να χαλαρώσετε. Ο γιατρός σας κάνει μικρές ενέσεις γύρω από το μάτι για αναισθησια. Ένα μικρό κομμάτι ιστού απομακρύνεται για να δημιουργήσει ένα νέο κανάλι για την παροχέτευση του υγρού από τον οφθαλμό, το οποίο οδηγείται πλέον ανάμεσα στους οφθαλμικούς ιστούς, δημιουργώντας μια "φυσαλίδα διήθησης."

Για αρκετές εβδομάδες μετά τη χειρουργική επέμβαση, θα πρέπει να χρησιμοποιείτε σταγόνες στο μάτι για την αντιμετώπιση της μετεγχειρητικής φλεγμονής και την πρόληψη των λοιμώξεων.

Η χειρουργική επέμβαση του γλαυκώματος έχει περίπου 70 έως 80 τοις εκατό επιτυχία στη ρύθμιση της ενδοφθάλμιας πίεσης. Αν το νέο άνοιγμα στενέψει, μπορεί να χρειαστεί και δεύτερη επέμβαση.

Το γλαύκωμα ανοικτής γωνίας είναι η πιο κοινή μορφή γλαυκώματος Παρακάτω αναλύονται κάποιο άλλοι τύποι γλαυκώματος.

Γλαύκωμα χαμηλής πίεσης ή γλαύκωμα φυσιολογικής πίεσης: βλάβη στο οπτικό νεύρο μπορεί να σημειωθεί και σε άτομα που έχουν φυσιολογική πίεση στα μάτια τους. Στις περιπτώσεις αυτές χρειάζεται πολλή προσοχή, συχνή παρακολούθηση με τις ειδικές διαγνωστικές εξετάσεις και έλεγχος συστηματικών παθήσεων που σχετίζονται με την αιμάτωση του οπτικού νεύρου. Η μείωση της πίεσης κατά τουλάχιστον 30% επιβραδύνει την ασθένεια στους περισσότερους ασθενείς. Ένα πλήρες ιατρικό ιστορικό είναι σημαντικό για τον εντοπισμό άλλων πιθανών παραγόντων κινδύνου, όπως η χαμηλή πίεση του αίματος, που συμβάλλουν στο γλαύκωμα χαμηλής πίεσης. Εάν δεν εντοπίζονται παράγοντες κινδύνου, οι επιλογές θεραπείας είναι οι ίδιες όπως και για το γλαύκωμα ανοικτής γωνίας.

Γλαύκωμα κλειστής γωνίας: Αυτός ο τύπος γλαυκώματος παρουσιάζεται, όταν η παροχέτευση του υγρού εμποδίζεται λόγω στενής γωνίας (ανάμεσα στον κερατοειδή και την ίριδα). Άτομα με αυτόν τον τύπο του γλαυκώματος μπορεί να παρουσιάσουν ξαφνική, απότομη και πολλή μεγάλη αύξηση στην ενδοφθάλμια πίεση. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν έντονο πόνο και τη ναυτία, τάση για έμετο, ερυθρότητα του ματιού και θολή όραση. Αν έχετε αυτά τα συμπτώματα, θα πρέπει να αναζητήσετε θεραπεία αμέσως. Πρόκειται για επείγον ιατρικό περιστατικό που χρήζει άμεση εισαγωγή στο πλησιέστερο νοσοκομείο ή την κλινική. Χωρίς θεραπεία για την αποκατάσταση της ροής του υγρού , ο οφθαλμός μπορεί τυφλωθεί. Συνήθως, η άμεση χειρουργική επέμβαση με λέιζερ και τα φάρμακα μπορούν να αποκαταστήσουν τη ροή του υγρού και να επαναφέρουν την πίεση σε φυσιολογικά επίπεδα.

Δευτεροπαθή γλαυκώματα: αναπτύσσονται μετά σαν επιπλοκές των άλλων ιατρικών παθήσεων. Για παράδειγμα, ένας πολύ σοβαρός τύπος του γλαυκώματος είναι το νεοαγγειακό γλαύκωμα, το οποίο μπορεί να συμβεί σε άτομα με σακχαρωδή διαβήτη και αμφιβληστροειδοπάθεια η μετά από θρομβώσεις αγγείων του αμφιβληστροειδούς.

Δευτεροπαθή γλαυκώματα συμβαίνουν επίσης λόγω πολύ προχωρημένου καταρράκτη (φακομορφικό, φακολυτικό), σε φλεγμονές του οφθαλμού (ραγοειδίτιδες), μετά από αιμορραγίες στο μάτι ή σοβαρούς τραυματισμούς. Στεροειδή φάρμακα χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία φλεγμονών των ματιών ή η συστηματική χρήση κορτικοστεροειδών μπορεί να προκαλέσει γλαύκωμα σε μερικούς ανθρώπους.

Το Μελαγχρωστικό γλαύκωμα εμφανίζεται όταν η μελαχρωστική ουσία από την ίριδα μπλοκάρει το συστημα παροχέτευσης του οφθαλμού, επιβραδύνοντας την απομάκρυνση του υγρού.

Με παρόμοιο τρόπο δημιουργείται και το Ψευδοαποφολιδωτικό γλαύκωμα, με τη διαφορά ότι η ουσία που μπλοκαρει την απομακρυνση του υγρού είναι ένα υλικό που παράγεται στις εσωτερικές δομές του ματιού και όχι κύτταρα χρωστικής.

Ανάλογα με την αιτία αυτών των δευτεροπαθών γλαυκωμάτων, η θεραπεία περιλαμβάνει φάρμακα, τη χειρουργική επέμβαση με λέιζερ, ή συμβατικές ή άλλη χειρουργική επέμβαση γλαυκώματος.

Η σωστή χρήση των φαρμάκων σας βελτιώνει την αποτελεσματικότητά τους και μειώνει τον κίνδυνο των παρενεργειών.

Για να εφαρμόσετε σωστά τις σταγόνες σας, ακολουθήστε τα εξής βήματα:

• Πλύνετε τα χέρια σας.
• Κρατήστε το μπουκάλι ανάποδα.
• Γείρετε το κεφάλι σας προς τα πίσω.
• Κρατήστε το μπουκάλι με το ένα χέρι και τοποθετείστε το όσο το δυνατόν πλησιέστερα στο μάτι.
• Με το άλλο χέρι, τραβήξτε το κάτω βλέφαρο σας. Αυτό σχηματίζει ένα κόλπωμα, δηλαδή μια «τσέπη».
• Τοποθετήστε τον προβλεπόμενο αριθμό των σταγόνων στο κάτω βλέφαρο.
• Εάν χρησιμοποιείτε περισσότερες από μία σταγόνων, να είστε βέβαιος να περιμένετε τουλάχιστον 10 λεπτά πριν την εφαρμογή του δεύτερου κολλυρίου.
• Κλείστε τα μάτια σας και πιέστε τα δακρυικά σωληνάρια στο πλάι της μύτης σας. Αυτό βοηθά στην αποφυγή παροχέτευσης των σταγόνων από το δακρυϊκό πόρο, μειώνοντας το ποσό του φαρμάκου που πηγαίνει στον οργανισμό και με τον τρόπο αυτό περιορίζεται ο κίνδυνος ανεπιθύμητων ενεργειών.